Stara planinaNetaknuta priroda i nestvarno lepe reke, prelepi pogledi koji se pružaju sa mnogobrojnih vidikovaca samo su neke od čari Stare planine. Najveća planina istočne Srbije smeštena je na samoj granici sa Bugarskom. Najviši vrh Stare planine, Botev 2376m nalazi se u Bugarskoj, dok je u Srbiji najviši vrh Midžor 2169m.
|
|
Neki od najviših vrhova Stare planine su:
Stara planina je bogata vodom i karakteristična po svojim rečnim dolinama kao i vodopadima. Najveći broj vodopada u našoj zemlji nalazi se na Staroj planini, na pritokama Dojkinačke i Toplodolske reke. U gornjem toku Dojkinačke reke nalazi se i Strogi rezervat prirode Arbinje koji važi za najlepšu rečnu dolinu na našim prostorima. Reke Stare planine formirale su i neke od prelepih klisura i kanjona od kojih je najpoznatiji Kanjon Rosomače. Stara planina poseduje i svoj ski centar koji ima veliki potencijal za izgradnju staza za alpsko skijanje. Velika nadmorska visina i skoro 5 meseci pod snegom čine Staru planinu pogodnom za zimske sportove. U okviru ski centra Babin zub nalaze se tri staze Konjarnik, Sunčana dolina i Markova livada, kao i žičara, ski lift, gondola i pokretna traka za najmljađe. Više od 13km uređenih staza svih kategorija, sistem za veštačko osnežavanje, netaknuta priroda, iz godine u godinu privlače sve veći broj skijaša. Za ljubitelje ekstremnih sportova obezbeđena je staza za slobodnu vožnju. |
Babin zub, Stara planina
|
Vodopadi na Staroj planini
Na Staroj planini postoji čak 44 do sada otkrivena vodopada, a to su:
- Kaluđerski skok ili Kaluđerski skokovi (232m) - Vodopad se nalazi na Kaluđerskoj reci koja izvire iz Kaluđerskih vrela na najvišem vrhu Stare planine, Midžoru, na 1950m nadmorske visine, a sam vodopad počinje na visini od 1550m. Ovo je kaskadni vodopad, sastoji se iz niza manjih vodopada koji su strmim kaskadama povezani u jedinstvenu celinu, i najviši je vodopad u Srbiji.
Kaluđerski skok
- Kopren (103,5m) - Vodopad Kopren nalazi se u blizini vrha Kopren po kom je i dobio ime. Spada u grupu kaskadnih vodopada i nalazi se na Dabidžinom potoku koji izvire na nadmorskoj visini od 1900m. Sam vodopad počinje na visini od 1820m što ga čini vodopadom na najvećoj nadmorskoj visini u našoj zemlji.
- Donji Piljski (64m) - Vodopad se nalazi na potoku Lisevski dol (Piljski potok). Vodopad je dobio ime po vrhu Pilj pored kog se nalazi, a nekih 400m Iznad Donjeg Piljskog vodopada na istom potoku nalazi se i Gornji piljski vodopad.
- Veliki (Gornji) Čunguljski (43m) - Vodopad je visine 43 metara i nalazi se na Čunguljskom potoku na nadmorskoj visini od 1150 metara. Ime je dobio premа plаninskom vrhu Čungulj u čijoj blizini se nalazi. Okružen je prelepom gustom šumom i nije lаko dostupаn.
- Jovički Kamen (40m) - Vodopad se nalazi na Jovičkom potoku koji izvire u podnožju vrha Krvave bare. Vodopad je visok 40m, a ime je dobio po vrhu Jovički kamen u čijoj blizini se nalazi.
- Bigar (35m) - Vodopad Bigar nalazi se na oko 500m nadmorske visine na potoku Bigar i jedan je od najlakše dostupnih vodopada na Staroj planini. Vodopad je visok 35m.
Vodopad Bigar
- Gornji Piljski (30m) - Vodopad se nalazi na potoku Lisevski dol (Piljski potok). Dobio je ime po vrhu Pilj pored kog se nalazi, a nekih 400m ispod Gornjeg Piljskog vodopada na istom potoku nalazi se i Donji Piljski vodopad.
- Propadla Vunija (30m) - Vodopad se nalazi na bezimenom potoku koji je pritoka Dojkinačke reke, na nadmorskoj visini od oko 1500m.
- Spuštalo (30m) - Vodopad Spuštalo nalazi se na potoku Šošina vunija. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od 1350m i visok je preko 30m. Vodopad Spuštalo samo je jedan od vodopada Jelovice, ali jedini vodopad koji ima ime i obeležen je na nekim kartama.
- Zuberska suza (30m) - Vodopad Zuberska suza koji je nedavno otkriven, nalazi se svega par stotina metara uzvodno od vodopada Ivičin skok. Ako od vodopada Ivičin skok krenete levim potokom naići ćete na ovaj prelepi vodopad visine preko 30m. Vodopad se nalazi na bezimenom potoku koji je jedna od pritoka Batske reke.
- Kurtulski (27m) - Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od 1100m na Kurtulskom potoku i visok je 27m. Par stotina metara dalje na istom potoku nalazi se još jedan manji vodopad. Poseta ovom vodopadu preporučuje se u pratnji vodiča.
- Suvodol (24m) - Vodopad Suvodol se nalazi na Selačkoj reci i visok je 24m. Vodopad je dobio ime po manastiru Suvodol pored koga se nalazi.
- Orlov Kamen - Vodopad se nalazi na potoku Lisevski dol, jednoj od pritoka Dojkinačke reke, na nadmorskoj visini od oko 1450m. Ovaj kaskadni vodopad visok je oko 20m i skriven je u gustoj šumi u blizini vrha Orlovo lice, po kome je dobio ime.
- Koljćin skok (17m) - Vodopad Koljćin skok nalazi se na jednom od potoka koji izvire iz Štavljenskih vrela i formira Javorsku reku. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od 1550m i visok je oko 17m.
- Vodopad Tupavica (15m) - Vodopad Tupavica nalazi se na Staroj planini u blizini sela Dojkinci. Vodopad Tupavica visok je oko 15m, a najlepši je u proleće ili kasnu jesen kada se velike količine vode slivaju sa okolnih vrhova. Vodopad Tupavica nalazi se na potoku Međudolski Dol koji je pritoka Dojkinačke reke.
Vodopad Tupavica
- Rosomački Skok ili Vodopad Skok (15m) - Vodopad Rosomački skok poznat i pod imenom vodopad Skok visok je 15m i nalazi se na potoku Šurljina bara koji zajedno sa Zenoškom rekom čini Rosomačku reku.
- Grujin skok (15m) - Vodopad Grujin skok nalazi se na potoku Jarišorski dol i visok je oko 15m. Ime je dobio po obližnjem vrhu po imenu Grujin vrh.
- Belski Vodopad (14m) - Belski vodopad nalazi se na Staroj planini na ulazu u selo Bela. Vodopad je visok oko 14m i nalazi se na Belskoj reci, na nadmorskoj visini od oko 750m.
- Vodopad Skok (10m) - Vodopad Skok nalazi se u ataru sela Senokos. Vodopad je visok 10m i nalazi se na Vodeničkoj reci na nadmorskoj visini od oko 1100m. Ovo je jedan od retkih vodopada iza kog se može proći u vreme nižeg vodostaja. Vodopad Skok prvi je vodopad od četiri vodopada na Vodeničkoj reci. Ovaj vodopad mnogi nazivaju Ivkov Vir iako to nije tačno, vodopad Ivkov vir se nalazi na istoj reci, uzvodno od vodopada Skok.
- Dvojni vodopad (10m) - Dvojni vodopad visok je oko 10m i nalazi se na Vodeničkoj reci. Dvojni vodopad drugi je po redu od četiri vodopada na ovoj reci. Nalazi se u ataru sela Senokos. Vodopad je udaljen oko 300m od vodopada Skok.
- Ivkov vir (10m) - Vodopad Ivkov vir visok je oko 10m i nalazi se na Vodeničkoj reci. Ovo je treći po redu vodopad na Vodeničkoj reci. Vodopad je udaljen oko 200m od Dvojnog vodopada. Ovaj vodopad često pogrešno nazivaju vodopad Skok, vodopad Skok se nalazi na istoj reci, nekih 500m nizvodno od Ivkovog vira.
- Bukovački Do (10m) - Vodopad Bukovački do se nalazi na nadmorskoj visini od oko 450m, na istoimenom potoku Bukovački do koji je pritoka Temštice.
- Krmoljski (10m) - Krmoljski vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od oko 1000m na istoimenom potoku i visok je oko 10m. Na istom potoku nekih 100m dalje postoji još jedan manji vodopad.
- Jarišor (10m) - Vodopad Jarišor nalazi se na nadmorskoj visini od oko 1400m na bezimenom potoku koji je pritoka Dojkinačke reke. Vodopad Jarišor visok je 10m, a ime je dobio po istoimenom vrhu u čijoj blizini se nalazi.
- Vrla strana (10m) - Vodopad Vrla strana nalazi se na istoimenom potoku koji je jedna od sastavnica Kaluđerske reke. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od oko 1300m i visok je 10m.
- Vodopad Komin (10m) - Vodopad Komin visok je oko 10m i nalazi se na potoku Jarišorski dol. Na ovom potoku nalazi se i vodopad Grujin skok. Vodopad Komin, koji nazivaju i Zeleni vodopad zbog njegovog okruženja i guste vegetacije, nalazi se na nadmorskoj visini od 1200m.
- Jotin garak (7m) - Vodopad Jotin garak nalazi se u blizini mesta Selište, na nadmorskoj visini od 1150m. Vodopad je visok oko 7m i nalazi se na bezimenom potoku koji je pritoka Rekitske reke.
- Vurnja (6-7m) - Vodopade Vurnje čine 3 vodopada koji su na međusobnom rastojanju od oko 300m. Vodopadi Vurnje nalaze se na Staroj planini od kojih se prvi nalazi na Studenačkoj reci, a druga dva na Batskoj reci koja je jedna od sastavnica Studenačke reke. Vodopadi Vurnje nalaze se na nadmorskoj visini od oko 1200m, a visoki su oko 6-7m.
- Draganov vir (6m) - Vodopad Draganov vir visok je 6m i nalazi se na Staroj Planini, na Dojkinačkoj reci. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od 1150m.
- Krajinci (5m) - Vodopad Krajinci je visok 5m i nalazi se na malenom potoku koji nema ime. Vodopad je udaljen svega par stotina metara od puta između Pirota i sela Rsovci.
- Čunguljski Mali - Mali Čunguljski vodopad, poznat i kao Donji Čunguljski, nalazi se na potoku Čunguljski dol. Potok Čunguljski dol pripada slivu Toplodolske reke, a ime je dobio po obližnjem vrhu Čungulj na kom izviru vrela ovog potoka. Mali (Donji) Čunguljski vodopad nalazi se na nadmorskoj visini od oko 1050m.
- Tri Kladenca - Vodopad Tri Kladenca, poznat je i kao Arbinjski vodopad. Nalazi se na nadmorskoj visini od 1750m u Strogom rezervatu prirode Arbinje. Vodopad se nalazi na Dojkinačkoj reci, na oko 1km od njenog izvora.
- Jovin vir - Vodopad Jovin vir nalazi se na Dojkinačkoj reci. Vodopad je udaljen oko 100m od vodopada Draganov vir i nalazi se na nadmorskoj visini od oko 1150m.
- Vodopadi Jelovice - Vodopadi Jelovice nalaze se na Jelovičkoj reci i njenim sastavnicama. Na Jelovičkoj reci i njenim sastavnicama, Dabidžinom potoku i Šošinoj vuniji nalazi se veći broj slapova i vodopada visine od 10 i 20m.
- Crveni Breg - Vodopad Crveni breg nalazi se na oko 200m od puta koji vodi od sela Rsovci do mesta Visočka Ržana. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od oko 700m, na ušću povremenog toka, koji postoji samo u vreme jakih kiša i topljenja snegova, u reku Visočicu.
- Zaskovački vodopadi - Zaskovački vodopadi nalaze se u blizini sela Zaskovci. Zaskovački vodopadi poznati su i pod imenom Vodopadi Terziske reke zbog istoimene reke na kojoj se nalaze. Na Terziskoj reci postoje 3 vodopada, Gornji, Srednji i Donji Terziski vodopad koji su na međusobnom rastojanju od oko 100m. Vodopadi se nalaze na nadmorskoj visini od 1050m.
- Snkov kamen - Vodopad Snkov kamen dobio je ime po istoimenom potoku koji je pritoka Terziske reke. Vodopad se nalazi u blizini sela Zaskovci, i ovaj vodopad mnogi smatraju četvrtim vodopadom Zaskovačkih vodopada.
- Šopuški vodopadi - Šopuški vodopadi nalaze se na potoku Šopuški dol koji je pritoka Rekitske reke. Na ovom potoku postoji 4 vodopada od kojih se prvi nalazi na nadmorskoj visini od oko 1050m, drugi vodopad je 200m uzvodno a preostala dva su na međusovnom rastojanju od svega 50m.
- Bratkovica - Vodopad Bratkovica nalazi se na nadmorskoj visini od 1350m. Vodopad se nalazi na potoku Bratkovski dol koji izvire na vrhu po imenu Bratkova strana.
- Vodopad Vodotok - Vodopad Vodotok nalazi se u ataru sela Senokos. Vodopad Vodotok je poslednji vodopad od četiri vodopada na Vodeničkoj reci.
- Vodopadi Razdolje - Vodopadi Razdolje nalaze se na Staroj planini na jednoj od sastavnica Kaluđerske reke. Na međusobnom rastojanju od 100m nalaze se dva vodopada, Gornji i Donji vodopad Razdolje.
- Mančin skok - Vodopad Mančin skok nalazi se na potoku koji je jedna od sastavnica Kaluđerske reke. Vodopad se nalazi na nadmorskoj visini od 1550m i na samo 300m od njega nalaze se Vodopadi Razdolje.
- Hladni vodopad - Hladni vodopad nalazi se na samo par metara pre spajanja reke Visočice sa Toplodolskom rekom.
- Ivičin skok - Vodopad Ivičin skok nalazi se na Staroj planini na potoku koji je pritoka Batske reke. Svega 100m dalje od vodopada Vurnje koji se nalaze na Batskoj reci, u Batsku reku uliva se potočić na kom se krije vodopad Ivičin skok. Vodopad Ivičin skok formiran je na spajanju dva potočića i poznat je i kao Koritski skok i Zuberski skok.
